Steeds vaker kiezen stellen ervoor om samen te wonen, zonder dat ze trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaan. Bij het sluiten van een huwelijk of geregistreerd partnerschap ontstaan er tussen de partners automatisch bepaalde rechten en plichten, maar bij samenwoners niet.
Wij ontvangen regelmatig vragen van ex-samenwoners. Als samenwoners uit elkaar gaan, komen er vaak verschillende juridische kwesties aan bod waar eerder geen aandacht aan is besteed. Hieronder staan wij stil bij enkele aandachtspunten waarmee je rekening moet houden.
Je kunt samenwonen met of zonder samenlevingsovereenkomst. In een samenlevingsovereenkomst staan vaak afspraken over het regelen van de financiële huishouding tijdens het samenwonen. Vaak staan er ook afspraken in over het afwikkelen van het (gezamenlijk) vermogen, de schulden en de pensioenen bij een relatiebreuk. Dit kan duidelijkheid geven, maar er kan ook discussie ontstaan over een bepaalde afspraak, of over punten waarover helemaal geen afspraken zijn gemaakt. In dat geval kan het nuttig zijn om een specialist te raadplegen. Zo kun je meer duidelijkheid verkrijgen over jouw rechten en plichten.
Als je geen samenlevingsovereenkomst hebt of als er in je samenlevingsovereenkomst geen afspraken staan over een bepaald onderwerp, welke regels gelden er dan? De wet kent geen specifieke regels voor samenwoners. Als er geen afspraken zijn gemaakt, dan gelden de regels van het algemene verbintenissenrecht.
De onderwerpen die in de praktijk voor discussies kunnen zorgen zijn de kinderen, de gezamenlijke koopwoning en de gezamenlijke bezittingen en schulden. Bij elk van deze onderwerpen moet je letten op een aantal belangrijke punten.
Minderjarige kinderen
Heb je samen met je ex-partner minderjarige kinderen, en hebben jullie beiden ouderlijk gezag? Dan is het maken van een ouderschapsplan wettelijk verplicht. In een ouderschapsplan staan in elk geval afspraken over de zorg, de opvoeding en de kosten van de kinderen (waaronder kinderalimentatie).
Als je er met je ex-partner niet uitkomt, dan kun je – met behulp van een advocaat – de rechter vragen om op deze punten een beslissing te nemen.
Gezamenlijke koopwoning
Als jullie samen een woning hebben gekocht, moeten er afspraken worden gemaakt over wat er met de woning gaat gebeuren. Kiezen jullie ervoor de woning te verkopen, de woning op naam van één van beiden te zetten of om gezamenlijk eigenaar te blijven? Welke afspraak het beste bij jullie past, is afhankelijk van jullie specifieke situatie. Bij elk van deze scenario’s moet je letten op een aantal specifieke punten.
Het kan bijvoorbeeld zijn dat jij meer dan de helft van de overwaarde van de gezamenlijke koopwoning moet krijgen, omdat jij meer dan je ex-partners hebt geïnvesteerd in de verbouwing of de onderhoudswerkzaamheden van jullie woning. Dan heb je mogelijk een ‘vergoedingsrecht’. Dat betekent in principe dat je een deel van het meer geïnvesteerde terug moet krijgen van jouw ex-partner.
Verdere gezamenlijke bezittingen en schulden
Samenwoners hebben, afgezien van de gezamenlijke woning, mogelijk ook andere gezamenlijke bezittingen, zoals een (huishoud- en/of spaar-)rekening en een inboedel. Ook komt het voor dat de samenwoners samen een onderneming hebben gestart. Wie krijgt wat bij een relatiebreuk? Het antwoord is vaak dat ieder terugkrijgt wat van hem/haar is en wat niet gemeenschappelijk is geworden. Wat gemeenschappelijk is, moet verdeeld worden. Soms is het moeilijk te bewijzen wat van jou is en wat gemeenschappelijk is geworden, omdat bijvoorbeeld niet alle aankoopbewijzen goed zijn bewaard of omdat het niet duidelijk is wat jullie intenties waren bij de aanschaf van een goed. Het kan ook zo zijn dat je jouw partner geld hebt geleend dat je nu weer terug wilt hebben, maar dat je ex-partner dit ontkent of meent dat het een schenking was.
Tijdens het samenleven kunnen er ook schulden zijn ontstaan, zoals bijvoorbeeld doorlopende kredieten of persoonlijke leningen. Het is belangrijk in kaart te brengen welke schulden er zijn en van wie ze zijn. Vervolgens moet duidelijk worden wie welke schulden aflost of welk deel van een schuld draagt, om discussies in de toekomst te vermijden.
Het is belangrijk dat je bij een relatiebreuk weet wat je (juridische) positie is en welke opties je hebt. Hierdoor kun je beter in gesprek met elkaar en maak je hopelijk sneller afspraken. Als je afspraken maakt over de gezamenlijke bezittingen en schulden, kunnen jullie die vastleggen in een overeenkomst. Zo’n overeenkomst wordt vaak een convenant genoemd. Het voordeel van een convenant is dat het zorgt voor duidelijkheid.
In dit artikel hebben wij enkele belangrijke aandachtspunten besproken bij een relatiebreuk na samenwonen. Maar vergeet niet dat elke situatie weer anders is. Kom je er niet uit met je ex-partner, of heb je na het lezen van dit artikel vragen en behoefte aan advies? Neem dan contact op met een van onze familierechtspecialisten Colina Tjabringa of Dijle Simsek.
.jpg)
