Huwelijkse voorwaarden worden vaak bij het trouwen gesloten en gaan dan de la in. Er wordt niet meer naar gekeken. Het patroon is regelmatig dat de ondernemer de administratie doet en de financiën van het gezin regelt en druk bezig is om de onderneming op te bouwen. Vaak heeft de andere partner geen enkel idee. Hij of zij vertrouwt blind op de ondernemer. Hoe gaat het met het vermogen als het tot een echtscheiding zou komen? Dat is een vraag die dan wel eens opkomt.
Wijzigingen in huwelijkse voorwaarden
Vaak staat er in de (eerste) huwelijkse voorwaarden dat bij een echtscheiding ieder de helft krijgt van het vermogen. Ieder krijgt de helft van het privévermogen, maar ook van wat er in de onderneming is opgebouwd. Er zijn natuurlijk uitzonderingen, maar dit komt het meest voor.
Wil je dit niet, dan moet je langs de notaris. Huwelijkse voorwaarden kun je tijdens het huwelijk wijzigen, maar dat kun je niet zelf. Dat moet officieel via een notaris. De notaris moet voorkomen dat een van de partners misbruik maakt van de onwetendheid van de ander. De notaris moet de partners goed informeren over eventuele nadelige gevolgen van een wijziging. En de notaris moet ervan overtuigd zijn dat beide partners begrijpen wat ze gaan tekenen, dat ze begrijpen dat het misschien nadelig is en dat ze dat ook accepteren.
Risico's en gevolgen
In de nieuwe huwelijkse voorwaarden kun je afspreken dat er bij een echtscheiding anders moet worden verdeeld dan ieder de helft. Dat is vaak in het nadeel van één van beiden. En dan kan het fout gaan. Wat gaat er dan fout?
- De niet-ondernemer heeft geen enkel idee wat er bij de notaris is getekend. De partner is wel mee geweest en heeft een handtekening gezet, voelde dat hij of zij dat moest doen, maar had geen idee wat het betekende.
- De niet-ondernemer is onervaren met dit soort zaken (de ondernemer regelde immers altijd alles) en bleef vertrouwen op de ondernemer dat het wel goed zat en eerlijk was.
- De niet-ondernemer was (financieel) afhankelijk en heeft daarom getekend.
- De niet-ondernemer voelde zich onder druk gezet. Hij of zij voelde zich niet vrij om niet te tekenen.
- De notaris is ook nog eens de huisnotaris van de ondernemer.
Pas bij een echtscheiding komt de partner die geen ondernemer is, erachter dat de huwelijkse voorwaarden hem of haar financieel erg benadelen. Als dat duidelijk zou zijn geweest, zou hij of zij ze nooit hebben getekend. Hij of zij kan dan via de rechter proberen om de (tweede) huwelijkse voorwaarden ongeldig te laten verklaren. Dit kan door een beroep te doen op misbruik van omstandigheden, bijvoorbeeld uit het lijstje hierboven. Het kan dan zijn dat de nieuwe huwelijkse voorwaarden van tafel worden geveegd door de rechter. Bij een echtscheiding moet het vermogen dan worden verdeeld volgens de eerste huwelijkse voorwaarden. Dan kun je dus voor verrassingen komen te staan.
Aanbevelingen
Voor de praktijk: denk dus niet dat het klaar is als de handtekening staat. Nee. De belangrijkste zaken op een rij:
- De notaris moet jullie als partners allebei helemaal meenemen in het proces.
- De notaris moet alles goed uitleggen aan jullie allebei en er moeten ook verslagen komen van de besprekingen.
- De notaris moet jullie specifiek wijzen op eventuele nadelige gevolgen, de zogenaamde waarschuwingsplicht.
- Laat de notaris jullie ruim voor het tekenen conceptakten toesturen met een toelichting daarbij.
- Bij het tekenen moet de notaris jullie alles nog eens goed uitleggen.
- Hoe meer ongelijkheid tussen jullie als partners in kennis van financiële zaken, hoe belangrijker dit alles wordt.
Kortom: het is goed om eens in de zoveel jaar eens kritisch naar je huwelijkse voorwaarden te kijken met behulp van een eigen adviseur/advocaat. Zowel voor de ondernemer als voor de partner van de ondernemer is het verstandig om je niet alleen door de notaris, maar ook door een eigen adviseur/advocaat te laten adviseren.
Heb je vragen of behoefte aan meer advies over dit onderwerp? Neem dan contact op met onze familierechtspecialisten Colina Tjabringa en Dijle Şimşek.
