De Groninger akte: juridische aandachtspunten
Met de Groninger akte wordt bedoeld een overdracht van vastgoed onder de ontbindende voorwaarde van niet betaling van de koopprijs door de koper. Het vastgoed wordt dan al nu geleverd, terwijl koper nog niet in staat is om de koopprijs direct te voldoen; betaling vindt dan later plaats (‘datum x’). Indien de koopprijs niet uiterlijk op datum x wordt voldaan door de koper, dat treedt de ontbindende voorwaarde in, en keert de eigendom van rechtswege terug aan verkoper.
Hieronder enkele aandachtspunten:
- Wil bij een Groninger akte van een ontbindende voorwaarde sprake zijn, dan dient de niet betaling van de koopprijs een voorwaarde ter zake een – objectief bepaalbare – toekomstig onzekere gebeurtenis te zijn, die bij vervulling daarvan tot verval van de verbintenis leidt.
- Verder is het belangrijk dat de Groninger akte, alsmede de daarin opgenomen ontbindende voorwaarde van niet betaling van de koopsom, wordt ingeschreven in de openbare registers van het Kadaster zodat derden daarvan kennis kunnen nemen en aan derden geen derdenbescherming toekomt indien de voorwaarde wordt vervuld. Het beschermt dan tegen o.a. insolventierisico’s.
- Omdat bij een Groninger akte de levering nog ontbonden kan worden wegens het niet voldoen van de koopprijs, is het wenselijk voor verkoper om het moment van overgang van met name de baten (denk aan de huurpenningen uit de verhuur) (en daarmee ook de lasten) uit te stellen tot het moment waarop vaststaat dat de ontbinding niet meer kan intreden. In ieder geval is het goed om werkafspraken te maken over de inning van de huren (bijvoorbeeld via een zogenaamde escrow-rekening) en het aangaan van nieuwe huurovereenkomsten of wijzigen / beëindigen van bestaande huurovereenkomsten.
- Ervan uitgaande dat het vastgoed belast is met een hypotheek ten laste van verkoper, dient bij een Groninger akte rekening gehouden te worden met de belangen en wensen van hypotheekhouder, nu in financieringsvoorwaarden in de regel is opgenomen dat de hypotheekhouder instemming dient te verlenen aan de overdracht (en houd er rekening mee dat koper verwacht dat de hypotheekhouder reeds ten tijde van de leveringsakte een royementstoezegging doet die geldig is tot en met de overeengekomen betaaldatum).
- Houd er rekening mee dat een brand / opstalverzekering die uitsluitend door koper is afgesloten tot ongewenste situaties kan leiden als schade ontstaat na overdracht en de ontbindende voorwaarde intreedt. Ook kunnen aspecten als onderverzekering alsmede dubbele verzekering spelen. Het is dus goed om in de koop- / leveringsakte daaromtrent een regeling te treffen.
- Het is verder raadzaam om voor de periode tussen levering en de datum van betaling een regeling te treffen voor wat betreft beschikkingshandelingen ten aanzien van het vastgoed (ondanks dat via art. 3:84 lid 4 alle beschikkingshandelingen van koper onderworpen zijn aan de overeengekomen ontbindende voorwaarde).
- Teneinde de positie van verkoper te versterken worden zekerheden (in de vorm van een hypotheek, waarborgsom of bankgarantie) aangeraden voor de nakoming van de bijkomende verplichtingen (zoals vergoedingen voor handelen in strijd met beheerverbod of eventuele terugbetaling van de betaalde overdrachtsbelasting).